Estetiğin Psikolojisi
- İç Mimar Betül Akyazı
- 15 Ağu
- 3 dakikada okunur
Zaman Süreci: Mimari Tasarımdaki Rolü
Estetik nasıl da büyük, geniş ve aslında bir o kadar da özel, ince bir konu değil mi... Oluşan estetik anlayışının her zaman şahsa özel olduğunu; büyüdüğü aile, ortam ve şartlar ile, aldığı eğitimlerle, yaşadığı deneyimlerle şekillendiğini söylüyorum. Pek çok yazımda buna değiniyorum. Gördüğü, duyumsadığı hissettiği görsellerle, dokularla şekillendiğini ve tabi kalıtımsal pek çok faktörün de yapı taşlarımızdaki etkisini düşünürsek estetik algımız o kadar özel ve şahsi noktalarla şekilleniyor ki bunun psikolojik değerlendirilme süreci çok köklü ve ince detaylara dayanan bir konu elbette. Ben bu konuyu mimari alanda değerlendiriyorum bu harika ağustos ayında, mimari tasarımdaki estetiğin psikolojisi üzerinde konuşuyoruz.
Estetiğin mimari tasarımdaki rolü genel bir değerlendirme konusu çerçevesinde olacaksa ancak mimari terimler üzerinden değerlendirilebilir diye düşünüyorum. Estetiğin bu denli değişen ve göreceli olabilmesi genel anlamda değerlendirilebilmesi için kendi içinde tasarımlar üzerinde bazı mimari maddeleri karşılaması gerekiyor.
Karar Verelim: Estetiği Oluşturan Tasarımlar
Mimari alandaki tasarımlarda bir ürünün veya yapının belirli bir estetik kaygıya hitap edebilmesi için aslında böyle açıklayabiliriz estetik anlayışı farklı pek çok kişinin estetik algısına hitap edebilmesi için genel terimleri ve daha teknik terimleri karşılaması gerekiyor. Örneğin bir mobilya form olarak sizin estetik anlayışına uygun değil; fazla eğimli veya fazla sert çizgilere sahip tasarlanmış fakat bu mobilyayı farklı bir yerde gördüğünüzde; yani kullanım alanına göre estetik bulabileceğinizi düşündüren tasarımlar vardır işte tam da bunlardan bahsediyorum. ZİA’NIN SESLERİ -Estetiğin Psikolojisi Podcast’imizde konuştuğumuz gibi bir koltuk balkona öyle bir uyumlanmıştır ya çiçeklerle veya sehpayla sizin tarzınız veya zevkiniz asla karşılanmıyor da olsa o tasarımda bu ürünün kullanıl çeşitliliği sizin estetik algınızı doldurur ve bunu estetik bulursunuz. Bu da işte mimaride uyumlandırabildiğimiz tasarım anlayışına uygun olduğundan. Belki daha genel bir kullanım sunuyordur ürün ama siz bu ürünün pek çok yere uyumlanabileceğini gördüğünüzde bu ürün estetik bir üründür sizin için. Daha farklı bir alanda değerlendirelim. Bir yapı malzemesi olarak bazı mekanlarda metal ürünler kullanılır; sizin için estetik değildir belki fakat mekanların içinde öyle bir bağlantı ve sürdürülebilir destek sağlar ki, işte bu alanda mimari olarak genel estetik kavramına uyumlu olduğunu görürsünüz ve bu metaller artık sizin için sürdürebilirlik konusunu karşıladığı için estetiktir.
Bunun gibi pek çok örnek değerlendirilebilir estetik alanında. Bu tasarımlar sizin özel alandaki estetik anlayışınıza uymasa da bir şekilde mimari estetk anlayışını karşılar; belirli mimari terimleri karşıladığı için. Bu da mimari estteik anlayını oluşturuyor.
Şunu da demek istiyorum aynı zamanda bir ürünün bulunduğu mekana göre veya yan ürünlere göre estetik sayılması algısı da estetik psikolojisinde konuşabileceğimiz bir konu. Pek çok ürün anlayamadığımız, zevkimize hitap etmeyen bir forma veya materyale sahip şekilde tasarlanmış olabilir. Ama bu ürün tek başına bir estetik algı uyandırmasa da üzerimizde; kullanılacağı alana, mekana göre estetik bir algı oluşturacaktır. Bir bütün olarak veya destekleyici bir üründür, tasarımı yani bu estetik algıyı destekleyecek niteliktedir. Bu da estetik algıyı şekillendiren detaylardan biridir.
Sonuç Değerlendirmesi: Herkes İçin Estetik
Mimari alandaki sürdürülebilirlik, uyumlanma, kullanışlılık, kolay temizleme, modülerlik... gibi mimari terimleri karşılayan tasarımlar estetik grubunda yer alıyor. Bu estetik anlayışı mesleki olarak geçerliliğini koruyan bir anlayış. Mimari olarak bir yapının, bir ürünün, bir alanın-mekanın estetik olarak herkes tarafından uygun kabul edilmesi estetiğin mesleki bir psikoloji alanı oluyor mimari alanda.
Estetiğin psikolojisi alanını mimari alandaki parçalarından konuştuk bu ay, bu parçalarla bütünler oluşturduk aslında mimari alanda. Bir yazı daha beraber bitiyoruz, Ağustos ayının ve yeniliklerle adım atacak cesareti bize verecek olan bu aydaki kova dolunayının; estetiğin kapsayıcılığı gibi bizi güzellikle ve hayatın eşsiz ve bütünsel enerjisiyle sarmaladığı bir ay olmasını diliyorum.
Kapak Fotoğrafı: @pinterest
Sanat Yazarı, Restoratör İç Mimar
Betül AKYAZI @ecmella @bee.sdesigner
Yorumlar